کانون نویسندگان میر

میرشاهوردی خان خورشیدی، بیست و چهارمین و آخرین اتابک لرستان از سلسله خورشیدیان "آل خورشید" موسوم به اتابکان لر کوچک بود. در حدود قرن ۱۷ میلادی علیه مالیات وضع شده توسط شاه عباس بزرگ شورید. این شورش منجر به حمله شاه عباس صفوی به لرستان و خلع وی از قدرت شد حکمرانی بر آن اقلیم شد که پایان این امر، با پایان سلسله اتابکان لر کوچک همراه بود.

میر شاهوردی خان آخرین اتابک لر کوچک سلطنت ٩٩۵–۱۰۰۶ هجری قمری

درگذشته ۱۰۰۶ هجری قمری فرزند(ان): میرنیدل، میرمظفر، میرجنگجو، اصلان خان، میراحمد و ... 

با گسترش قدرت شاه عباس صفوی و سرکوب حاکمان ملوک الطوایفی، میر شاهوردی خان سعی کرد رابطه خود را با صفویان بهبود ببخشد. او برای این کار حسین بیک سلورزی"سلبوری به تکامل سلاحورزی امروزین" که از نزدیکان خود بود را به دربار شاه عباس بزرگ فرستاد تا اعلام وفاداری کند. شاه عباس بزرگ که با اتابکان لر کوچک رابطه فامیلی داشت و خواهر میر شاهوردی خان که ابتدا بیوه برادر اش شاهزاده حمزه میرزا بود، را شاه عباس به همسری پذیرفته بود و از روی دیگر یکی از شاهزاده خانم های صفوی بنام شاهزاده زیوربیگم که مادراش پریخان خانم و پدراش سلطان بدیع الزمان میرزا بود را به نکاح میرشاهوردیخان دراورده بود. از این عمل استقبال کرد و محراب بیک قراداغلو را به عنوان نماینده خود نزد این اتابک لر فرستاد. میر شاهوردی خان از محراب بیک به گرمی استقبال کرد بدینسان شاه عباس صفوی، شاهزاده محمد باقر میرزا را به ریاست ملک همدان تا بغداد منصوب کرد. اغورلو سلطان بیات از فرماندهان محمد باقر میرزا، برای اجرای فرمان شاه عباس صفوی، به نزدیکی بروجرد رفت تا سپاه و تجهیزات مربوطه را گردآوری کند. در همین زمان میر شاهوردی خان به اغورلو سلطان بیات حمله کرد و او را کشت. این امر به شدت باعث شد شاه عباس نسبت به میر شاهوردی خان کینه‌ورزی کند. حسین بیک سلورزیی نماینده اتابکان در دربار صفوی، بسیار سعی کرد که میرشاهوردی خان را از خطا تبرئه کند و نشان دهد که اغورلو سلطان بیات مقصر بوده است اما موفق نشد. شاه عباس بزرگ که در تدارک جنگ با ازبکان بود تصمیم گرفت به اتابکان لر لشکر کشی کند؛ از این رو از به سوی خرم‌آباد شتافت. میر شاهوردی خان که از حمله شاه عباس بزرگ غافلگیر شده بود به سمت کبیر کوه که مرز ایران و عثمانی بود گریخت و ناچار به خاک عثمانی و شهر بغداد پناه برد. چند سال بعد میر شاهوردی خان به کمک پادشاه بغداد توانست سپاهی تجهیز کند و دوباره به لرستانات مسلط شود. در سال ۱۰۰۶ هجری قمری مجدداً شاه عباس به میرشاهوردی خان حمله کرد و او بار دیگر به بغداد گریخت. میر شاهوردی خان که که فکر نمی‌کند صفویان تا این حد به تعقیب او بیایند، ابتدا به دژ مسکونی اصلمرز در ضلع شمالی روستای مورت شهر چوار و سپس با خیال راحت در قلعه جنگله"چنگوله" بغداد مستقر شد. اما الله وردیخان قوللر آقاسی به دستور شاه عباس بزرگ به تعقیب او رفت و او را دستگیر کرد و نزد شاه عباس بزرگ برد. در نهایت به دستور شاه عباس، در کنار رود سیمره میرشاهوردی خان کشته شد و حکومت اتابکان لر کوچک منقرض شد.

✅ فروپاشی و انقراض

شاهوردی‌خان در سال ۱۰۰۶ قمری به دستور شاه عباس یکم کشته شد و حکومت ۴۲۶ ساله اتابکان پایان یافت.

پس از انقراض اتابکان، شاه عباس مناصب محلی را به خاندان خورشیدی سپرد. فرزند شاهوردی‌خان، میرمظفر خورشیدی، با انتصاب به عنوان امیرالامرای دیوالا در ۱۰۱۰ قمری، ادامه‌دهنده میراث سیاسی این خاندان شد.

✅ بازماندگان میر شاهوردی خان

طبق آخرین تحقیقات و پژوهش‌ها با دلالت بر اسناد میرشاهوردی خان دارای چهار فرزند به نام‌های نیدل، مظفر، اصلان و احمد می‌باشد. طایفه میر از بازماندگان میر شاهوردی خان آخرین اتابک لر هستند. میرهای پشتکوه لرستان روئسا و سرکردگان اتحادیه ایل ارکوازی (هزاره ارکوازی و بولی)" از نسل میرمظفر و میرهای دهلران از نسل میراحمد هستند، میرهای لرستان، خوزستان و دره شهر از نسل نیدل هستند، اکبر هاشمی رفسنجانی سیاستمدار ایرانی از میرهای رفسنجان و از نسل اصلان خان فرزند شاهوردی خان می‌باشد.

📚 منابع

↑ بیک ترکمان، اسکندر (۱۳۹۰). عالم آرای عباسی. تهران: نگاه. شابک ۹۷۸۹۶۴۳۵۱۶۴۰۶.

↑ بدلیسی، شرف خان (۱۳۸۷). شرفنامه، تاریخ مفصل کردستان. تهران: اساطیر. شابک ۹۷۸۹۶۵۱۲۴۷۸۴۲.

↑ امرای ماداکتو. دکتر شهلا مظفری. شابک ۹۷۸۹۶۴۶۲۷۸۰۲۸.