اطلاعاتی درباره طایفه میر ارکوازی

کانون نویسندگان میر کانون نویسندگان میر کانون نویسندگان میر · 1403/10/7 16:25 · خواندن 4 دقیقه

طایفه میر ارکوازی: میرها از پرچمعیت ترین طوایف ارکوازی می باشند و اصالت دیرینه ای در ارکوازی دارند.

در اصل آنها از نسل شاهوردی خان واپسین اتابک زاگرس ( فرمانروای ایلام و لرستان ) که در سال ۱۰۰۶ هجری قمری بعد از تعقیب سپاه صفوی تا قلعه ( اصلمرز ) در حوزه شهری ( چوار ) و گریختن به قلعه ( چنگوله ) در شهرستان کنونی مهران توسط اله وردی خان سردار سپاه صفوی دستگیر و در کناره رودخانه ( صیمره ) بدست شاه عباس اول صفوی کشته می شود، هستند، بدینسان که میرهای ارکوازی که از نسل امیرسیف میرمظفر خورشیدی هستند که وی فرزند شاهوردیخان خورشیدی میباشد. عالیجاه میر مظفر ملقب به امیرسیف به حکم شاه عباس کبیر در سال ۱۰۱۰ الی ۱۰۳٨ هجری قمری بعنوان امیرالامرای ده‌‌بالا و ریاست مجمع الطوایف گرمسیری پشتکوه چون: ده بالایی، عالی بیگی، پنجستون، ریزوند، بولی، ارکوازی، میشخاص، چم آب و . . . را برعهده داشته و همچنین و پسر و نوه و نتیجه ایشان عالیجاهان میرمنصور و میراصغر و میرفرامرز و میرمظفر ارکوازی روسای کل ایل ارکوازی از زمان افشاریه تا قاجار از این طایفه بوده اند. مظفر علی بیگ در محلی "مظفر الی بیگ" نامی پور میرمنصور ابن امیرسیف میرمظفر خورشیدی، سردار نادر شاه افشار نیز از این مردمان بوده است ( منبع: عالم آرای نادری _ محمدکاظم مروی ) و میتوان به زنده یاد اکبر مظفری در عهد پهلوی و شهلا مظفری از مشاهیر ادبی استان در عصر معاصر از تیره میرهای روستای ( چگا ) اشاره کرد و از بزرگان و تشمالان ایل ارکوازی می توان به تشمال میربهرام و تشمال میرحاجی و کدخدا اعظم بیگ و تشمال میرنصور، تشمال میرمیفر تشمال میرتمر و . . . از نیای منصوربیگ ولد میرمظفر دوم اشاره کرد و هم اکنون تشمال ابراهیم مظفری بزرگ ایل ارکوازی است. در مجمع اغلب میرهای پشتکوه از نسل امیرسیف میرمظفر خورشیدی میباشند، طایفه میر شامل ۱۲ تخمه بوده از اولاد ۳ برادر ( میرمظفر دوم )  میباشد که هر یک از اولاد آنها سرسلسله آغازگر تیره های فعلی میرمظفری میباشند. اولاد میرمظفر دوم تشکیل دهنده ۱۲ تخمه شامل: طمرخان، اسماعیل بیگ، میثم بیگ، شهباز بیگ، جانی بیگ، جعفر بیگ، مهدی بیگ، سلطان بیگ، محمدرضا بیگ، منصوربیگ، فتحعلی بیگ و قاسم بیگ بوده و سلسله داراب بیگ برادر میرمظفر دوم ارکوازی نیز شامل ۷ تخمه پراکنده: قمر بیگ، داوود بیگ، نیابیگ، موسی رضا بیگ، صیدرضابیگ، محمود بیگ و . . . بوده و تیره حسن بیگ برادر میرمظفر دوم ارکوازی که بنا به نزاع با سربازان والی از پشتکوه کوچانده شده اند، میرهای تشکیل دهنده طایفه ( علی کاکاوند ) بوده که در میان آنها میتوان به ( شهمرادخان ایلبگیر ) از چهره های نامی و جنگاور زاگرس اشاره کرد، ضمنا اکنون در میان تبار میرداراب بیگ تعداد پراکنده ای از اولاد شفیع خان و قمربیگ در میان میرها که در ایوانغرب ( زرنه ) و گیلانغرب روستاهای طابعه ( بخش چله و دهستان ویژنان ) اشاره کرد که در اداوار مختلف تاریخی بعد مهاجرت آنها از اقلیم اجدادیشان هماره از کدخدا ها و بزرگان و صاحب منصبان ایوانغرب و گیلانغرب بوده اند. سلسله ای دیگر از اولا میرتیمور فرزند ارشد عالیجاه امیرسیف میرمظفر که به نایبان و سرخیلان اقلیم کنون زیستیشان در ادوارها پیش یاد کرد که اکنون در روستاهای تابعه بخش ( کشماهور ) کوهدشت و شهرستان ماهیدشت ساکن اند و آنهارا به میرتیموریهای تنگِ گرمه میشناسند، اشاره کرد.

یکی از قدیمی ترین تصاویر ایل ارکوازی نقاشی نگاره امیرسیف میر میرمظفر خورشیدی است و همچنین تشکیل ارتش هزار نفره در اواسط حکومت صفوی را توسط عالیجاه امیرسیف میرمظفر خورشیدی دانست تا ایل ارکوازی را ایل هزاره نیز بنامند.
تیره های دیگر نیز به شرح پراکندگی زیر قرار دارند: ۱ - میرچگا تیره تشمال میر حاجی و تشمال ابراهیم مظفری۲ - میر چنان تیره کدخدا میرزاخان ۳ - میر چم سارد تیره شفیع خان ۴ - میر بانسرو تیره میر باوه و میر نوروز و ... ۵ - میر راه سفید تیره خانلر ۶ - میر تنگ حمام حیدر بگ و میرفرامرز و اسماعیل بیگ و خانواده های مظفری. همچنین قسمت دیگری از میر ها در شهرستان دره شهر ( خانواده هاشمی ) و همچنین در ( جعفر اباد ) میشخاص و قسمت دیگری از میر ها برای جنگ ترکمن به استان گلستان فرستاده شده بودند و هم اکنون در نیشابور ساکن هستند. سه تخاره از تیره های اسماعیل بگ و دارابگ و ولدبگ از سال ۱۳۱۱ به شهرستان گیلانغرب کوچ کرده و در منطقه ویژنان شهرستان گیلانغرب سکنی گزیده اند که مرحوم ساده میر بگ مظفری از بزرگان آنها می باشد. و تعداد زیادی از اولاد تیرهای جانی بگ اکنون ساکن روستاهای ماهیدشت که به خاندان میرپور شهرت دارند و چندین خانواده دیگر نیز در میان مردم ایوانغرب ساکن هستند.

منبع: امرای ماداکتو